Τρίτη 7 Μαΐου 2013

Ανασυνθέτοντας το μύθο του Μίκη Θεοδωράκη στο Μπάντμιντον


Η μεγάλη μουσικοθεατρική παραγωγή «Ποιος τη ζωή μου…», που παρουσιάζεται από τις 10/5 στο Θέατρο Μπάντμιντον, αφορά μια βιογραφική, καλλιτεχνική και πολιτική προσέγγιση της ζωής του Μίκη Θεοδωράκη. Ο Θέμης Μουμουλίδης και οι συνεργάτες του κάνουν μια πλήρη ανασύσταση του μύθου που όλοι μας ζούμε και όλους μάς αφορά. Ο Γιώργος Χαρωνίτης γράφει από καρδιάς για τον δικό του (μας) Μίκη.
Ο Μίκης Θεοδωράκης δεν είναι μόνον ο πιο σημαντικός Έλληνας μουσικοσυνθέτης του 20ού αιώνα, ο ζωντανός θρύλος της ελληνικής τέχνης που προσπαθούμε να κληρονομήσουμε και να είμαστε αντάξιοί του σε αυτήν τη ζωή, είναι και το πιο εκλεκτό σύμβολο της πατρίδας μας. κάτι που το καταλαβαίνουμε όλο και πιο πολύ στις μέρες μας –κάθε μέρα που περνάει– και νιώθουμε ότι όλο και κάτι χάνουμε από την εθνική μας υπόσταση, την κοινωνική μας συνοχή, τη συλλογική μας μνήμη ή ακόμη και την ίδια μας την ύπαρξη. 
Ο Μίκης Θεοδωράκης συμβολίζει την Ελλάδα, και είναι ο ίδιος η Ελλάδα που θέλουμε, η Ελλάδα που αγαπάμε, αυτή που μας κάνει υπερήφανους κάθε στιγμή που ακούμε κάποιο από τα αμέτρητα τραγούδια του, κάθε στιγμή που νιώθουμε το ρίγος να μας διαπερνά σε κάθε μελωδία του και με κάθε στίχο που έχουν γράψει για μας όλοι οι μεγάλοι που έβγαλε αυτή η Γη –και αυτός ο τόπος–, και είναι η μόνη μας κληρονομιά και η μόνη μας περιουσία. Σε κάθε περίπτωση, και σε κάθε ανάλυση ή μελέτη με αντικείμενο την τέχνη ή τη ζωή, είναι καλό να ξεχωρίζουμε τον άνθρωπο από το έργο του – όμως όταν έχουμε να κάνουμε με τον Μίκη Θεοδωράκη αυτό είναι αδύνατο. 
Δεν μπορείς να απομονώσεις τη μουσική του από τη ζωή του, δεν μπορείς να ξεχωρίσεις την καλλιτεχνική του ευαισθησία από την κοινωνικοπολιτική του στάση, δεν μπορείς να αγνοήσεις το πάθος του για τη ζωή και τη λευτεριά που ξεχειλίζει από κάθε του παρτιτούρα και γράφεται ανεξίτηλα σε κάθε του βλέμμα ακόμη και σήμερα – ή μάλλον κυρίως σήμερα. Βλέποντας τον Μίκη Θεοδωράκη, ακούγοντάς τον να μιλάει, νιώθοντας τα τραγούδια του να κυκλοφορούν στις φλέβες του, παίρνεις όλη τη δύναμη που χρειάζεσαι. Και ανακαλύπτοντας τη μαγεία που εκλύει διαρκώς η μουσική του, νιώθεις τη μοναδικότητα του να είσαι Έλληνας, ένας διεθνής πολίτης αυτού του κόσμου με μοναδικό πλούτο στη διάθεσή σου και στη γνώση σου. Πόσο μάλλον στα αισθήματά σου…




Η ζωή του Μίκη Θεοδωράκη είναι τόσο πλούσια και γεμάτη, τόσο μυθική και συναρπαστική, που σε οτιδήποτε κι αν μετουσιωθεί, σε ανάγνωσμα ή κινηματογραφική ταινία, σε ποίηση ή θεατρικό έργο, σε ιστορική αφήγηση ή όνειρο, διατηρεί κάτι από το αυθεντικό της άρωμα. Πάντα και παντού – έτσι ώστε όλος ο κόσμος να έχει ακούσει το όνομά του και σε κάθε γωνιά αυτής της Γης να έχει ακουστεί κάτι από τη μουσική του.
Κρητικός, γεννημένος στη Χίο πριν από 88 χρόνια, το 1925, ο Μίκης Θεοδωράκης κλήθηκε να υπηρετήσει την τέχνη της μουσικής από τα πρώτα χρόνια της εφηβείας του, έχοντας ήδη αρχίσει να μαθαίνει τη ζωή και την ομορφιά της σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας όπου ζούσε με την οικογένειά του. Παράλληλα μάθαινε και την αξία τού να ζει κάποιος ελεύθερος, καθώς η πατρίδα στέναζε κάτω από τον κατοχικό ζυγό και ο νεαρός Μίκης αγωνιζόταν μέσα από τις τάξεις της εθνικής αντίστασης και του ΕΑΜ.
Ο αγώνας του συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση – πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα τη συνεχή καταδίωξή του. Αλλά και η μουσική του ολοκλήρωση επιτεύχθηκε σε συνθήκες φυλάκισης, καθώς αφενός έγραψε την πρώτη του συμφωνία στη Μακρόνησο και αφετέρου μέσα στη φυλακή είχε την πρώτη του επαφή με τα ρεμπέτικα και τον κόσμο της λαϊκής μας μουσικής, που τον γοήτευσε και τον οδήγησε βαθμιαία στο δρόμο του.


Μέσα σε όλα του τα βάσανα, το 1954 ο Μίκης Θεοδωράκης τελειώ­νει τις μουσικές σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο και παίρνει υποτροφία για το Παρίσι, όπου σπουδάζει σύνθεση με τον Olivier Messiaen και μουσική διεύθυνση με τον Eugene Bigot. Το ταλέντο του ήταν τόσο εμφανές, που η διεθνής καριέρα στη συμφωνική μουσική ήταν κάτι παραπάνω από σίγουρη για τον 30χρονο Έλληνα συνθέτη. αν δεν του έστελνε ο Γιάννης Ρίτσος ένα αντίτυπο από τον «Επιτάφιο» – και αν το ενδιαφέρον του για τη μονίμως ταραγμένη πολιτική κατάσταση στη χώρα μας δεν ήταν τόσο ισχυρό ώστε να τον γυρίσει πίσω. Έτσι το 1960, επηρεασμένος από τη λαϊκή και την εκκλησιαστική μας μουσική, έχοντας για μουσικό του οδηγό τον Βασίλη Τσιτσάνη, ο Μίκης Θεοδωράκης αρχίζει να γράφει τη δική του ιστορία στο λαϊκό τραγούδι και με τη μετα-συμφωνική (όπως την ονόμασε ο ίδιος) μουσική του να αλλάζει το πολιτισμικό πρόσωπο της Ελλάδας. Ανεξίτηλα και για πάντα…


Η δεκαετία του ’60 είναι η πιο δημιουργική περίοδος του Μίκη, καθώς είναι γεμάτη από μεγάλη μουσική, μεγάλη ποίηση αλλά και μεγάλα γεγονότα, που καθόρισαν το μέλλον της πατρίδας μας για τα επόμενα χρόνια. φτάνοντας μέχρι σήμερα. Η δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη το 1963 κάνει τον Μίκη να μπει πιο ενεργά στην πολιτική και να κάνει όλο και πιο προσωπική του υπόθεση τον αγώνα για δημοκρατία αλλά και πολιτισμική ανόρθωση. Μέσα σε αυτό το κλίμα, παραμένει μια μοναδικότητα – και αυτό αποδεικνύουν η ιστορία και η διαρκής επίδρασή του στα μουσικά πράγματα της εποχής του. Το 1967 η στρατιωτική δικτατορία φέρνει τα πάνω κάτω, αλλά ο Μίκης συνεχίζει απτόητος και με νέα ορμή τον αγώνα του: και ως ηγέτης του Πατριωτικού Μετώπου, και συνεχίζοντας να συνθέτει στη φυλακή και την εξορία, και κατόπιν –αφού η Χούντα αναγκάζεται λόγω διεθνούς κινητοποίησης και κατακραυγής να τον απελευθερώσει– δίνοντας συναυλίες σε όλο τον κόσμο. Όμως η ιστορία δεν μπορεί να ειπωθεί όλη εδώ. Έτσι θα αφήσουμε να μας τη διηγηθεί η θεατρική παράσταση «Ποιος τη ζωή μου…», που ανεβαίνει από τις 10/5 στο Θέατρο Μπάντμιντον, σε σκηνοθεσία και σενάριο Θέμη Μουμουλίδη, με πλήθος ηθοποιών και τραγουδιστών και όλα τα μεγάλα τραγούδια του να αγγίζουν ξανά και ξανά την καρδιά μας, φέρνοντας στο μυαλό μας το πάντα νεανικό και σπινθηροβόλο βλέμμα του. Κάτι που πάντα μας δίνει δύναμη, είναι δικό μας και με τίποτα δεν μπορούν να μας το πάρουν…


Οι συντελεστές της παράστασης 
Το «Ποιος τη ζωή μου…» ανεβαίνει σε κείμενο και σκηνοθεσία του Θέμη Μουμουλίδη, μουσική Μίκη Θεοδωράκη, σκηνικά Γιώργου Πάτσα, κοστούμια Παναγιώτας Κοκκορού και χορογραφίες Αποστολίας Παπαδαμάκη. Τον Μίκη Θεοδωράκη ερμηνεύει ο Αρης Λεμπεσόπουλος, τη γυναίκα του Μυρτώ η Ελισάβετ Μουτάφη, ενώ τους γονείς του ο Γρηγόρης Βαλτινός και η Φιλαρέτη Κομνηνού σε διπλή διανομή με την Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου. Παίζουν επίσης οι Χρήστος Πλαΐνης, Μαρούσκα Παναγιωτοπούλου, Κωνσταντίνος Γιαννακόπουλος κ.ά. Τα αθάνατα τραγούδια του Μίκη ερμηνεύουν ζωντανά επί σκηνής οι Κώστας Μακεδόνας, Γιώτα Νέγκα, Κώστας Θωμαΐδης και Άννα Λινάρδου σε ενορχήστρωση του Γιάννη Παπαζαχαριάκη. 

Θέατρο Μπάντμιντον, Άλσος Στρατού, Γουδή, 2111086024. Πρεμιέρα: 10/5.